Rookmelders en brandblussers: jouw redders in nood

Rookmelders

Het belang van rookmelders

1. Ten eerste is het natuurlijk sinds 1 januari 2020 wettelijk verplicht in Vlaanderen om op elke verdieping van je huis minstens één rookmelder te hebben hangen. In kamerwoningen moet elke (studenten)kamer uitgerust zijn met een rookmelder.
2. Elke jaar ontstaan er in België ongeveer 20.000 woningbranden. Dat cijfer is de laatste jaren maar liefst 30% gestegen.
3. Jaarlijks vallen er gemiddeld 63 doden door woningbranden.
4. Meer dan de helft van de woningbranden ontstaat ’s nachts, net wanneer je aan het slapen bent en je reukzin niet werkt. Rookmelders wekken je gelukkig voor het te laat is.
5. De meeste branden ontstaan in ruimtes met zware energieverbruikers of waar elektrische apparaten worden opgeladen. Koppel de rookmelders aan elkaar, zodat je het alarm ook hoort als je niet in die kamer bent. Vergeet vooral je slaapkamer niet!

Welke branddetector gebruik je in welke ruimte?

Optische detectoren

De Belgische wetgeving voor particuliere woningen vermeldt enkel optische detectoren die rook detecteren; de rookmelders. Alle kamers, gangen en traphallen zijn geschikte plekken voor optische detectoren.

Thermische detectoren

50 procent van de branden begint in de keuken, waar vooral thermische detectoren die op temperatuur reageren nuttig zijn. Ook in de garage en het tuinhuis kies je het best voor dit soort detectoren. Omwille van de grotere kans op ongewenste alarmen, raadt men het gebruik van rookmelders in keukens en garages af.

CO-detectoren

CO-detectie krijgt nog steeds te weinig aandacht. Bij een verwarmingstoestel, een open haard of een brander van een centrale verwarming bestaat de kans dat er CO vrijkomt, zeker als het gaat om een oude of slecht onderhouden installatie. CO ruik je niet en wordt dan ook de stille doder genoemd.

Wat met rookmelders als je (ver)huurt?

Worden de rookdetectoren in een huurwoning geïnstalleerd? Dan zijn de aankoop- en installatiekosten ten laste van de verhuurder. Het is verboden deze kost door te rekenen aan de huurder. Als de rookmelder is uitgerust met een vervangbare batterij, dient de huurder die tijdig te vervangen op eigen kosten. In de gemeenschappelijke delen is een rookmelder niet verplicht, tenzij er zich een technische installatie bevindt.

Ontbreekt er een rookmelder in jouw huurwoning? Dan kan je een woningonderzoek aanvragen en zal een controleur een gebrek van categorie II vaststellen en de woning ongeschikt verklaren. Als je verhuurder dan een conformiteitsattest aanvraagt, zal dit geweigerd worden. Bovendien riskeert hij verschillende sancties.

Wat met rookmelders als je (ver)bouwt?

Bij de aanvraag van de bouwvergunning voor nieuwbouw of renovatiewerken moet op de plannen worden aangegeven waar de rookmelder of rookmelders geplaatst zullen worden. Naast op elke verdieping, ben je ook verplicht om in kelders en zolders die rechtstreeks toegankelijk zijn of waarin zich een technische installatie bevindt een detector te installeren.

Tips & weetjes

1. Plaats je branddetectoren niet zelf

Een detector is meer dan een kastje dat je tegen het plafond plaatst, dus een installateur met kennis van zaken is echt geen overbodige luxe. Zelfs tijdens de plannings- of bouwfase van je huis al rekening houden met branddetectoren garandeert in de praktijk geen correcte plaatsing.

2. Vermijd gecombineerde detectoren

Vaak worden gecombineerde rook- en CO-detectoren gebruikt als gewone CO-melder, maar die combinatie werkt soms minder goed. Bekabelde detectoren aangesloten op bijvoorbeeld het inbraaksysteem zouden wel ideaal kunnen zijn, maar zulke detectoren op niet-autonome batterijen beantwoorden niet aan de wettelijke norm NBN EN14604.

3. Koppel detectoren voor meer veiligheid

Als je detectoren aan elkaar koppelt, worden ze zeker altijd aangestuurd. Zorg dat rookmelders in afgelegen lokalen zoals de berging of de garage ook hoorbaar zijn in de slaapkamer. Dat kan je cruciale tijdswinst opleveren in geval van brand. Je hebt dan namelijk niet meer dan drie minuten om je woning te verlaten.

4. Stel je detectoren luid genoeg in

Een rookmelder haalt maximaal 85 decibel, maar wanneer je een deur sluit, verlies je al 15 à 20 decibel. Houd hier dus rekening mee bij de installatie, vooral in slaapruimtes. Om je wakker te maken, is namelijk 75 decibel nodig.

Brandblussers

Soorten brandblussers

CO²-snelblusser

Voor een CO²-snelblusser mag de blusafstand maximaal 1,5 meter zijn. Deze blusser is niet geschikt voor brandklasse A of vaste stoffen zoals hout, papier en textiel, wat voor het merendeel in een woning aanwezig is. De temperatuur van de CO2 bedraagt -78°C, dus opgepast voor vrieswonden. Doordat dit soort blusser de zuurstof uit een woning wegneemt, veroorzaakt hij het minste schade.

Poederblusser

Een poederblusser is goed voor bluswerk tot op vier meter. Poeder neemt geen zuurstof weg, maar grijpt in op de chemische reactie van een brand, waardoor die kan uitdoven. Je kan een poederblusser dan ook gebruiken voor elk type brandhaard en klasse ABC-materialen (vaste stoffen, vloeistoffen en gassen). Het grootste nadeel van dit blusmiddel is dat het veel schade kan toebrengen, vooral aan elektronische apparatuur.

Schuimblusser

Een schuimblusser is gevuld met water en schuim, wat een verkoelende werking heeft. Vooral voor brandklasse A en B is dit soort blusser ideaal. Het lichte schuim blijft namelijk liggen op vloeistof en plakken aan vaste stoffen. Daardoor kan er geen zuurstof meer bij en stopt de verbrandingsreactie. In geval van een elektriciteitsbrand met hoogspanning (+ 1000 V) mag je een schuimblusser niet gebruiken en kies je beter voor een CO²-snelblusser.

Tips & weetjes

1. Laat het blussen aan de brandweer over

Voor je die rode brandblusser van de muur haalt, denk je beter twee keer na. Is het veilig om een bluspoging te wagen? Is de brandblusser niet te zwaar? Is de temperatuur al niet te hoog opgelopen? “Als je niet getraind bent of regelmatig opleidingen volgt, laat je die blussers beter gewoon aan de muur”, zegt brandexpert Tim Renders.

2. Rookmelders en een vluchtplan zijn prioritair

Brandblussers zijn van secundair belang als niet alle trainingsvoorwaarden vervuld zijn. Het zijn letterlijk ‘kleine blusmiddelen voor een beginnende brand’. Als particulier evacueer je beter je gezin en bel je de brandweer. Zeker in kinderdagverblijven en rustoorden met minder mobiele mensen moet de nadruk op evacuatie liggen. Bel pas 112 als je buiten staat, tenzij je je in een bedrijf bevindt.